Zonder oordeel aanwezig zijn
Een hulpvraag komt bij Willem. Hart voor levensvragen op verschillende manieren binnen. Soms via de mail of telefoon, soms rechtstreeks bij een van de geestelijk verzorgers. Daarna kijken we bij wie de vraag goed past. Meestal begint een gesprek gewoon aan de keukentafel. Dat eerste moment, elkaar aankijken en even stil zijn, zegt vaak al veel. Voor veel mensen is het spannend: er komt iemand over de vloer omdat er iets moeilijks speelt, iets dat ertoe doet.
Onlangs bezocht ik een echtpaar. De man had net gehoord dat hij een hersentumor had, waarvoor geen behandeling meer mogelijk was. Zodra ik binnenkwam, begonnen ze te huilen. “Dan kom jij binnen, en moeten we huilen…” zeiden ze. Dat gebeurt vaker. De spanning valt weg en er ontstaat ruimte.
Ik zie mezelf dan als een ‘positieve buitenstaander’: iemand die er mag zijn, zonder oordeel. Die luistert, meedenkt en samen stil kan staan bij wat er speelt: verdriet, angst, liefde, herinneringen.
Dit echtpaar was al veertig jaar samen. Nu kwam het besef dat hun tijd samen eindig was. Dat brengt veel teweeg: verdriet, ongeloof, maar ook gesprekken over wat echt belangrijk is geweest. Over het leven dat ze samen deelden, over mooie momenten en moeilijke periodes. Over wat nog aandacht vraagt, en hoe ze elkaar kunnen vasthouden.
Ze wilden geen aparte gesprekken. “We hebben alles samen gedaan, dus dit ook,” zeiden ze. Dat geeft de kern weer hoe het leven samen is geweest en wat er in deze laatste fase er voor hen samen toe doet. Na het overlijden van haar man belde de vrouw me weer. We spraken over haar verdiet, en over hoe rouwen soms anders gaat dan je verwacht. Dat het niet erg is als het lezen even niet lukt, of als het verdriet later juist versterkt wordt. Rouw is persoonlijk. Er is geen ‘goede’ manier om het te doen.
Elke ontmoeting blijft bijzonder. Mensen laten iets van zichzelf zien, vaak op een heel kwetsbaar moment. Soms ontstaan diepe gesprekken, soms blijft het klein. Maar altijd is er contact, echt contact. Vanuit aandacht, respect en compassie.
José ter Morsche
Geestelijk verzorger bij Willem. Hart voor levensvragen
